ამფიბია Amphibia

<<< მთავარი

ისინი წყალხმელეთა ცხოველებია - ხერხემლიანი ცხოველების კლასი, რომელსაც გამომუშავებული აქვს როგორც წყალში, ისე ხმელეთზე არსებობის უნარი. ამფიბიები წყლიდან წყალხმელეთა ცხოვრების ნირზე გადასული პირველი ხერხემლიანები არიან. თევზების მსგავსად ისინიც ქვირითს ყრიან. მათ კვერცხებსა და ჩანასახს არა აქვთ ხმელეთზე განვითარების სამარჯვები. უმეტეს შემთხვევაში განვითარება მეტამორფოზით მიმდინარეობს. ამფიბიების სხეულის ორგანიზაცია არ არის ისეთი სრულყოფილი, როგორც ხმელეთის ხერხემლიანებისა. მათი სხეულის ტემპერატურა ცვალებადია, ნივთიერებათა ცვლის ინტენსივობა - დაბალი.  თანამედროვე ამფიბიებს ეკუთვნის 2850-მდე სახეობა, რომლებიც ერთიანდება 3 რიგში: უფეხო ამფიბიები, კუდიანი ამფიბიები და უკუდო ამფიბიები. ამფიბიების კანი შიშველი, რბილი და ნოტიოა, შეიცავს ნაირგვარი სეკრეტის გამომოფ ჯირკვლებს. ამფიბიებს ორი კეფის როკი აქვთ. მალათა რაოდენობა 9-იდან  275-მდე  მერყეობს. უკუდო ამფიბიების უმრავლესობის ნეკნები მთლიანად რედუცირებულია. წინა ტვინი, რომლის ნახევარსფეროები მთლიანად გაყოფილია, კარგადაა განვითარებული, ხოლო ნათხემი - სუსტად.

ტრიტონი (Triturus) - კუდიანი ამფიბიების გვარი სალამანდრისებრთა ოჯახისა. მათი სხეულის სიგრძე 18 სმ აღწევს. მათი სხეული გვერდებიდან შებრტყელებულია. კუდი თევზის კუდის ფარფლს მოგვაგონებს. ფეხები მოკლე და სუსტი აქვთ. ცნობილია 10 სახეობა. გავრცელებული არიან ევროპაში და აზიის მრავალ ადგილას. ზამთარს ატარებენ ხმელეთზე: მღრღნელების სოროებში, ხის კუნძების, მორების ან ქვების ქვეშ. გაზაფხულობით გადადიან წყალსატევში, სადაც მრავლდებიან. ახასიათებთ შინაგანი განაყოფიერება. ლარვას გარდაქმნა 3—5 თვემდე გრძელდება.


                                                                  დეა ხეირაბადი
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––


ბაყაყი Rana უკუდო ამფიბიების გვარი აერთიანებს 200-ზე მეტ სახეობას. ამ გვარშია გაერთიანებული ყველაზე პატარა ბაყაყი რომელიც 30 მმ-მდე იზრდება. 
ველაზე დიდი უკუდო ამფიბია: ბაყაყი–გოლიათი რომელიც 325 მმ-მდეა.  საქართველოში გვხვდება ტბის ბაყაყი რომელიც ზომით ყველაზე დიდია.  ჩვენი ფაუნის ამფიბიებს შორის. სხეული ზემოდან მუქი მწვანე აქვს და მუქი ხალები აყრია. ზურგის გასწვრივ ხშირად გასდევს ნათელი ზოლი. ბინადრობს ნაირგვარ წყალსატევში. მთაში გვხვდება ზღვის დონიდან 2500 -მდე. მთელ ცხოვრებას
ატარებს წყალში ან წყლის მახლობლად. აქტიურია დღე-ღამის განმავლობაში. იკვებება უმთავრესად მწერებით, ზოგჯერ პატარ-პატარა ფრინველების ბარტყებით, ბიგებით და ამფიბიების ახალგაზრდა ფორმებით. ზამთრობს წყალსატევების ფსკერზე. დებს 9000-მდე ქვირით. ტბის ბაყაყის თავკომბლების გროვები არსებით როლს თამაშობს ნივთიერებათა წრებრუნვაში;

მცირე აზიური ბაყაყი ზემოდან ღია მურა, წენგოსფერი ან ყავისფერია და მუქი ლაქები აქვს. მუცელი უხალებოა, ვარდისფერი ან მონარინჯისფრო-წითელი. გავრცელებულია ირე აზიაში, ამიერკავკასიაში და წინაკავკასიაში. ბინადრობს მთის ტყეებში, ტყე-სტეპებში და ალპურ მდელოებზე. ზღვის დონიდან 3000 -მდე. წყალს დიდ მანძილზე არ შორდება. იკვებება წვრილი უხერხემლოებით.
2007 წელს ჰიროსიმას მეცნიერებმა შექმნეს გამჭვირვალე ბაყაყი, პირველი ოთხფეხა გამჭვირვალე არსება. როგორც მეცნიერები აცხადებენ, გამჭვირვალე კანიანმა ბაყაყებმა, შესაძლოა, ფართო გამოყენება პოვონ სამეცნიერო კვლევებში, რადგან კარგად ჩანს ამ ამფიბიის სისხლძარღვები, კუჭნაწლავი და გული.
ავტორი ეკა საპანაძე